De Reede van Texel

In de Gouden Eeuw lagen soms tientallen koopvaardij- en oorlogschepen op de Reede van Texel, wachtend op de goede wind om uit te zeilen. De schepen werden bevoorraad met prioviant en water. De bemanningen vermaakten zich aan de wal. Voor Texel en vooral voor Oudeschild betekende dit jaren van grote welvaart. Vele sporen zijn heden ten dage nog steeds zichtbaar.

De Texelstroom was de anker-plaats waar de schepen soms wekenlang op goed weer wachten. Diverse keren ging dat tijdens stormen goed mis. In de loop der jaren zijn op de Reede van Texel vele honderden schepen vergaan.

Sinds 1980 weten Texelse duikers spectaculaire vondsten boven water te krijgen. In Kaap Skil, museum van Jutters en Zeelui, kunt u ze bewonderen.

Het eiland Texel bestond in de 17e eeuw alleen nog uit het Oude Land. Alle toekomstige polders waren toen nog kwelders.

Bij hoeve Brakenstein, even buiten Oudeschild, herleeft de VOC tijd heel tastbaar. Uit de daar gelegen Wezenputten werd de VOC vloot van ijzerrijk fossiel water voorzien. Door de bijzondere samenstelling was het water zeer lang houdbaar.

De opbrengst van de verkoop van dit water kwam ten goede aan het weeshuis in Den Burg. Vandaar de naam "Wezenputten".

Het kostbare drinkwater werd uit de put via een goot in eikenhouten vaten gepompt. In sloepen transporteerde men de vaten door de Skilsloot naar Oudeschild. Van daaruit werden de op de Reede van Texel liggende schepen bevoorraad.

Pas in 1780 kreeg Oudeschild een echte haven, 20 jaar voor het einde van de VOC die 200 jaar lang de handel tussen Noordwest-Europa en Azie beheerste. In 1973 is de haven vergroot met een werkhaven ten behoeve van de Deltawerken. Na de voltooing hiervan werd dit de visserijhaven. In 1988 kwam de eerste passantenhaven tot stand. In 2001 was de laatste uitbreiding gereed: Waddenhaven Texel.

In 2002 is herdacht dat 400 geleden de VOC werd opgericht. Texel speelde bij de viering een prominente rol. Hoogtepunt was de aankomst van de VOC-replica "Duyfken" op 28 april 2002 in Oudeschild na een historische reis van bijna een jaar. Duizenden belangstellenden waaronder Prins Willem Alexander en Prinses Maxima waren getuigen.

 

Maquette Reede van Texel

Texel kreeg een unieke mega-maquette  "Reede van Texel" geschonken als blijvende herinnering aan 400 jaar VOC. Deze maquette geeft een spectaculair beeld van de grote drukte en de betekenis van de Reede van Texel voor de ontwikkeling van de handelsvaart.

 

Honderden schepen op een kalme zee, een woud van masten, zeilen en vlaggen, vierduizend matrozen, officieren, soldaten en burgers, een dorp met tweehonderd huisjes achter een dijk en een schans.

 

Dit alles vormt het vier bij achttien meter grote maritiem panorama "de Reede van Texel". Het tafereel is gesitueerd rond het jaar 1665 in een periode van tegenspoed en glorie, de tijd van de Ruyter en Tromp, de periode van diplomatie, avontuur en ondernemerschap.

 

Het fort De Schans dat in 2002 na een ingrijpende restauratie z'n luister heeft teruggekregen, speelde een belangrijke stategische rol in de VOC-tijd.
Deze unieke maquette is de grootste maritieme maquette ter wereld en te bewonderen in Kaap Skil, het museum van Jutters en Zeelui, een museum waar Texel trots op is.